A KÊ

  Thuốc nam

A Kê (Blighia sapida Koen) kê thuộc dòng thân gỗ cao từ 12-13m, thân thẳng, tán xoè rộng và các cành cứng. Lá bản rộng có 8 lá ghép mọc đối, lá ghép hình bầu dục thuôn dài, có kích thước dài đến 13cm, rộng 5cm, không lông, màu ôliu tươi, lúc khô gan lá lồi ở mặt dưới.

Chùm hoa 1-2 mọc ở nách lá, có lông mịn, cuống hoa dài 1,5cm; lá dài 5; cánh hoa 5 màu trắng, hẹp, có một vảy to ở gốc; nhị 8 nhánh; bầu 3 ô có vòi nhuỵ ngắn. Quả chia nang, dài từ 7-10cm hình tam giác, màu vàng hoặc đỏ, bên trong chứa 3 mảnh: hạt, tròn, bóng loáng, mang áo hạt to ở gốc màu trắng, bao đến 1/2 hạt. Loài cây mọc chủ yếu ở Trung Phi, được nhập trồng ở Đồng Nai làm cây cảnh.

Hình ảnh Cây A kê
Quả A Kê

1. Tên thường gọi: A kê (Akee)

2. Tên khoa học: Blighia sapida Koen thuộc họ Bồ Hòn – Sapindaceae.

3. Bộ phận dùng: Áo hạt, lá, vỏ và quả – Arillus, Folium et Fructus Blighiae.

4. Thành phần hoá học:

Áo hạt chứa 69,2% nước, 5% protid, 20% lipid, 4,6%5 glucid, 1,2% tro, 40% Ca, 16 mg% P, 2,7 mg% Fe.

Cuống noãn giữa hạt và áo hạt chứa 2 chất độc mà một chất là hypoglucinA.

Quả chứa những nhân tố làm giảm glycoza huyết thông thường (amino acid cyclopropanoid, hypoglucin A và hypoglucin B) đều là chất độc có thể dùng thay insulin. Tro quả chứa nhiều Kalium.

5. Tác dụng dược lý:. Tác dụng trị lỵ và sốt, chữa cảm lạnh và chảy mủ, giảm đau, chống độc, chống nôn, cũng là chất độc và kích thích v.v…

6. Cách dùng:

Áo hạt được dùng làm thuốc trị lỵ và sốt. Sắc uống.

Lá (và vỏ) lợi tiêu hoá, cũng dùng chữa cảm lạnh và chảy mủ. Dùng ở lượng vừa đủ, bỏ cuống lá, sắc dùng

Quả,vỏ cây,… sử dụng làm giảm đau, chống độc, chống nôn. Một số bộ phận có chất độc và kích thích được dùng làm thuốc trị viêm kết mạc, phù thũng, đau nửa đầu, đau mắt, viêm tinh hoàn, loét, ghẻ cóc và sốt vàng da

7. Lưu ý: Quả A kê xanh có độc tính cao, không được ăn.